Konut satışlarında düşüş yeni yılda da devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ülke genelinde konut satışları ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.8 azalarak 80 bin 308 oldu. Böylece yıllık düşüş serisinden altıncı aya girilirken, aynı zamanda son 11 ayın en düşük satışı gerçekleşti.
Krediye erişim sorunu ve yüksek faiz nedeniyle banka kredili satışlar da azaldı. Ocak ayında kredili satışlar yıllık 63.5 düşüş göstererek 5 bin 915 oldu. Toplam konut satışları içinde kredili satışların payı sadece yüzde 7.4 olarak gerçekleşti. Peşin ve senet gibi diğer konut satışlar da yüzde 8.7 azalarak 74 bin 393 olurken, toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 92.6’ya ulaştı.
Fiyat avantajı nedeniyle ikinci el konutlar ön planda olmaya devam etti. Ocakta sıfır konut satışı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.2 azalarak 25 bin 263 oldu ve toplam satıştan yüzde 31.5 pay aldı. İkinci el konut satışları ise yüzde 21.6 gerileyerek 55 bin 45 oldu. Böylece ikinci el satışın payı yüzde 68.5 olarak hesaplandı.
YABANCIDA %50 GERİLEME
Yabancılara konut satışları ocakta yıllık yüzde 50.5 azalarak 2 bin 61 oldu, tüm satışlar içinde payı yüzde 2.6 olarak açıklandı. Yabancılara konut satışlarında ilk sırayı 747 konut ile Antalya aldı. Antalya’yı 710 konut ile İstanbul ve 211 konut ile Mersin izledi. Savaş sonrası Türkiye’den ev alan yabancılar listesinde zirveye çıkan Rusya yerini korumaya devam etti. Ocak ayında Rusya vatandaşları Türkiye’den 555 konut satın aldı. Onları sırasıyla 208 konut ile İran, 127 konut ile Ukrayna, 99 konut ile Irak ve Kazakistan vatandaşları izledi.
NEDEN DÜŞÜYOR?
1. Yüksek fiyatlar nedeniyle dar ve orta gelirli ev sahibi olamıyor. TCMB verilerine göre, 100 metrekare evde ortalama fiyat ülke genelinde 3 milyon lirayı aştı, İstanbul’da 4.5 milyona yaklaştı.
2. Bankaların kredi iştahsızlığı ve yüksek faizler alıcıları zorluyor. Örneğin kamu bankasından dahi 120 ay vadeyle 2 milyon lira konut kredisi çekildiğinde, yüzde 3.89 faizle aylık ödeme yaklaşık 78 bin 600 lira oluyor. Bu rakam birçok hanenin aylık toplam gelirini aşıyor.
3. Yatırım için ev almayı planlayanlar da piyasadan çekiliyor. Kiralara getirilen zam sınırlamasından sonra BDDK’nın evi olanlara getirdiği kredi kısıtlaması yatırım amaçlı alımların düşmesine neden oluyor. Söz konusu kısıtlama nedeniyle tüketici kendisinin, eşinin ya da 18 yaşından küçük çocuğunun evi varsa ve yeni bir ev daha isterse, evin değerinin yüzde 90’ı değil, en çok yüzde 22.5’i kadar kredi çekebiliyor.
4. Son iki yılda arsa-tarla talebinde büyük artış yaşanıyor. Gayrimenkule yatırım yapmak isteyenlerin bir kısmı da konut yerine arsayı seçiyor.
5. Ayrıca mevduatın cazibesi nedeniyle de bir kesim yatırımcı bu alana yöneliyor.
4 YILIN EN YAVAŞ FİYAT ARTIŞI
Türkiye Cumhuriyet (TCMB) verilerine göre Türkiye’de konut fiyatları aralıkta bir önceki aya göre yüzde 1.15 arttı. Böylece Kasım 2019’dan bu yana en yavaş artış görüldü. Yıllık artış ise yüzde 75.5 olarak açıklanırken, bu da son iki yılın en düşük rakamı olarak kayıtlara geçti. TCMB verilerine göre ülke genelinde ortalama metrekare fiyatı 30 bin 487 liraya çıktı. Üç büyük ile baktığımızda ise fiyat artışında İstanbul’un son sırada yer aldığı görüldü. İstanbul’da yıllık artış ülke ortalamasının da altında kalarak yüzde 61.8 oldu, ortalama metrekare fiyatı 44 bin 293 liraya çıktı. İzmir’de artış yüzde 75.6, ortalama metrekare fiyatı 35 bin 640 lira olurken, Ankara’da artış yüzde 92.3, ortalama metrekare fiyatı 23 bin 855 lira olarak açıklandı.
DAR GELİRLİ FIRSAT BEKLİYOR
Dar ve orta gelirli haneler ev sahibi olmak için yeni bir konut kampanyası bekliyor. Geçen sene konut kredi faizlerinin düşeceği, vade süresinin uzayacağı bir kampanya bekleniyordu, ancak gerçekleşmedi.
Türkiye’de ev sahipliği oranının giderek gerilediğine dikkat çeken sektör temsilcileri, kamu öncülüğünde ‘evi olmayanlara’ özel düşük faizli bir kampanya yapılması halinde piyasanın canlanacağını dile getiriyor.
